EAJ-PNVko senatari Luke Uribe-Etxebarriak adierazi duenez, “aurrerapen teknologikoaren eta Giza Eskubideen babesaren arteko oreka egokia lortzeko premia larria dago, besteak beste, Giza Eskubideen kontzientzia sustatzea, eskubide horien benetako errespetua eta gozamen osoa, eta herritarrei legedi egokia eskaintzea, baita eskubide horien babesari buruzko aholkularitza eta informazioa ere”. Gaineratu duenez, “Adimen Artifizialak ez lituzke Giza Eskubideak arindu behar, indartu baizik. Beste behin ere, teknologia gizatiartzea litzateke kontua. Teknologia pertsonen zerbitzura jartzea, giza duintasunaren errespetuan”.

Senatuko saioan, teknologia disruptibo berrien ondorio politiko, ekonomiko eta sozialei buruzko txosten bat onartu da, eta senatari jeltzaleak ziurtatu duenez, “inoiz ez da gertatu Gizateriaren historian bizi dugun teknologia metatzeko prozesua. Aldatu egin da eta aldatzen ari da ekonomia, artea, kultura, politika, gizarte-sistema. Eta gure betebeharra da ikustea nola eboluzionatu nahi dugun. Zein baliorekin? Zein elkartasun sistemarekin? Zein kohesio-sistemarekin? Zein justizia-sistemarekin? Zein sistema politikorekin?”, galdetu dio bere buruari.

Ildo horretan, Uribe-Etxebarriak adierazi du “teknologia berrien eta horien aplikazioen nonahiko presentzia desitxuratzen ari dela gizakiaren eta makinaren arteko mugak, lineako eta lerrotik kanpoko jardueren artekoak, mundu fisikoaren eta birtualaren artekoak, naturalaren eta artifizialaren artekoak, eta errealitatearen eta birtualtasunaren artekoak. Horrek guztiak arrisku eta erronka handiak dakartza pertsonen eta herritarren eskubideei dagokienez, hala nola eskubide politiko demokratikoei dagokienez; pribatutasunerako eta datuak babesteko eskubideari dagokionez; pentsamendu-, kontzientzia- eta erlijio-askatasunerako eskubideari dagokionez; adierazpen- eta iritzi-askatasunerako eskubideari dagokionez; kultura-, hizkuntza- eta hezkuntza-aniztasunerako eskubideari dagokionez; biltzeko askatasunerako eskubideari dagokionez; tratu-berdintasunerako eskubideari dagokionez, diskriminaziorik gabe; edo ekonomia- eta gizarte-eskubideetarako eskubideari dagokionez, badakigulako teknologia horiek lana eta enpleguak eraldatuko dituztela, batzuk suntsituz eta besteak sortuz. Gizakiak makina mota berri honekin lan egiten ikasi beharko du; baina nola? Zenbateraino? Zein mugen barruan?”.

Senatuko Batzorde Txostengileko ordezkari jeltzaleak gaineratu duenez, “bizi garen eta biziko garen garaia definituko duten zeharkako teknologia garrantzitsuenetako bat Adimen Artifiziala (IA) da. Adimen artifizialaren iraultzan parte hartu genuen, bere garaian lurrun-makina, elektrizitatea, Errenazimendua eta Brontze Aroa izan ziren bezala”. “Aro berri bat hasi da, eta, beraz, beharrezkoa da pertsonaren Eskubide Unibertsalak berriz definitzea eta Itun Sozial berri bat egitea”, aldarrikatu du.

Ildo horretan, Uribe-Etxebarriak baieztatu du IA, “elektrizitate berritzat” hartzen dena, beldur eta gogo biziz beterik dagoela Gizadian, “aurrera egingo duelako, mende honetan zehar gizartearen alderdi guztiak nabarmen alda ditzakeen inpaktu sistemikoa izateraino”. “Nahiz eta IAk hainbat sektoretan izan ditzakeen ondorioak ulertzea erraza izan, eta IAk eta automatizazioak aberastasun gehiago sortzea eta prozesu-sorta zabala sinplifikatzea litekeena delako adostasuna egon, IAren erabilerak ere kezka handiak sortu ditu desberdintasuna, diskriminazioa eta langabezia areagotzea ekar dezakeelako. Azken batean, pertsonaren giza duintasuna eta oinarrizko eskubideak larriki auzitan jarrita”, adierazi du senatariak.

Senatuko Ikerketa Ponentzian, zeinak bi urtez garatu baititu bere lanak, honako euskal aditu hauek hartu dute parte: Xabier Uribe-Etxebarria, Sherpa.ai adimen artifizialeko zerbitzuetan liderra den euskal enpresaren sortzaile eta CEOa; Daniel Innerarity, Euskal Herriko Unibertsitateko Filosofia Politikoko katedraduna eta Florentziako Europako Institutuko irakaslea («Artificial Intelligence and Democracy» katedra); Alex Rayon Jerez, Deustuko Unibertsitateko Nazioarteko Harremanetako eta Eraldaketa Digitaleko errektoreordea eta Deusto Big Data-ko zuzendaria; Nerea Aranguren Atxutegi, IDEKO (MCC-Grupo Mondragón) Zentro Teknologikoko zuzendari gerentea; Humberto Bustince Sola,Nafarroako Unibertsitate Publikoko Konputazioaren eta Adimen Artifizialaren Zientziako katedraduna, Nottinghamgo Unibertsitateko (Erresuma Batua) Ohorezko Irakaslea eta Jakiundeko (Euskal Herriko Zientzien, Arteen eta Letren Akademia) kidea; eta Jabier Bikandi Irazabal, Eusko Jaurlaritzako Herritarrei Arreta emateko eta Zerbitzu Digitaletako zuzendaria.